آشنایی با روش های ضدعفونی کردن آب|آوین گستر البرز
آب از مراحل مختلفی می‌گذرد تا به مصرف ما برسد، پس باید در حد لازم به فکر ضدعفونی کردن آن قبل از مصرف بود. از مهمترین و اصلی‌ترین مراحل بعد از تصفیه فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی آب، همین ضدعفونی کردن آن است، که بر سلامت آب به شدت تاثیر مثبت دارد. با توجه به اینکه استفاده از تجهیزات مختلف مخصوصا انواع دستگاه آب شیرین کن در هر یک از مراحل تصفیه کمک می‌کند تا مواد آلی، فلزات سنگین و مواد معدنی از بین بروند، اما باز هم لازم است در مراحل پایانی تصفیه و در گام تصفیه شیمیایی، نسبت به ضدعفونی کردن آب‌ها اقدام گردد. در ادامه مطلب به روش های ضدعفونی کردن آب یا روش‌های گند زدایی اشاره می‌کنیم.
منظور از ضدعفونی کردن آب چیست؟
ضد عفونی کردن به طور معمول به عنوان آخرین مرحله در فرآیند تصفیه فاضلاب و آب بوده و به منظور محدود نمودن اثرات مواد آلی، مواد جامد معلق و سایر آلاینده ها انجام می گیرد. روش های اصلی به کار گرفته شده برای ضدعفونی کردن آب در سیستم های تصفیه فاضلاب بهداشتی بسیار کوچک (۲۵ تا ۵۰۰ نفر) و کوچک (۵۰۱ تا ۳۳۰۰ نفر) ازن، تابش پرتو فرابنفش و کلرزنی هستند. روش های زیادی برای ضدعفونی کردن آب وجود دارد که در سیستم های کوچک و بسیار کوچک کمتر به کار می روند. از مهم ترین این روش ها می توان به دی اکسید کلر، پرمنگنات پتاسیم، کلرامین ها، پراکسون ازن و پراکسون هیدروژن اشاره نمود.
انواع روش های ضدعفونی کننده آب
1- ضدعفونی کردن آب با جوشاندن
از ایام قدیم، انسان با جوشاندن آب اقدام به ضدعفونی کردن آن می کرد. حرارت بیشتر باکتری ها مضر و اکثر ویروس ها را از بین می برد. معمولا در خانه ها نیز می توان از روش جوشاندن آب استفاده کرد. برای جوشاندن آب کتری بهترین راه حل است. در عرض 5 تا 10 دقیقه آب به نقطه جوش می رسد. برخی افراد در هنگام بیماری ترجیح می دهند حتما از آب جوشیده استفاده کنند. گردشگران نیز برای دسترسی به آب آشامیدنی سالم، آب را می جوشانند.
2-ضدعفونی کردن آب با کلر
استفاده از کلر، یکی از متداول‌ترین روش های ضدعفونی آب است. از این روش برای ضدعفونی در آب استخر و آب آشامیدنی استفاده می‌شود. کلر در صورت متفاوتی از قبیل هیپوکلریت سدیم، هیپوکلریت کلسیم (کلر جامد)، اسید هیپوکلرو یا گاز کلر و دی اکسید کلر برای ضدعفونی کردن استفاده میشوند. حتما می‌دانید که یکی از رایج‌ترین روش‌های به کار رفته در ضدعفونی آب‌های آشامیدنی و حذف میکروب‌های بیماری زا از آن، استفاده از کلر است. در جواب این سوال که کلر چیست می‌توان گفت کلر یکی از هالوژن‌های موجود در گروه IV در جدول عناصر شیمیایی است. که عدد اتمی آن 17 است و با CL نشان داده می‌شود. کلر به علت فرار بودن و قدرت اکسید کنندگی بال، برای از بین بردن باکتری‌ها و قارچ‌ها و ذرات آلوده در آب استفاده می‌شود و در زمان کوتاهی آب را ضد عفونی می‌کند.
3-ضد عفونی کردن آب با ید
ید، یکی دیگر از روش های ضدعفونی آب است که برای اولین بار در جنگ جهانی اول از ید I2 استفاده شد. ید نسبت به کلر قیمت بیشتری دارد. به همین علت ید کمتر برای ضدعفونی کردن آب استفاده می‌شود. عامل دیگری که از ید کمتر استفاده می‌شود اثرات نامطلوبی است که بر سلامت بدن می‌گذارد. بنابراین برای ضدعفونی کردن محیط‌های کوچک مانند اردوگاه و کمپ کاربرد دارد. استفاده از ید برای خانم‌های باردار مضر است.
4-ضدعفونی کردن آب با برم
یکی دیگر از روش های ضدعفونی آب برم br2 است. برم، برخلاف کلر مواد مضر کمتری دارد و با قدرت ضد عفونی‌کنندگی بالای خود از رشد جلبلک و قارچ در استخرها جلوگیری می‌کند. البته برم، قادر به حذف آمونیاک و ازت در آب نیست و باعث تغییر طعم آب می‌شود. برم، علاوه بر این که از روش‌های ضد عفونی آب استخر است برای برج‌های خنک کننده نیز کاربرد دارد.
- خاصیت حل شوندگی برم سه برابر کلر بوده و نیاز به گازهای خطرناک برای تولید برم نیست.
- مقدار پسماند ان در آب بسیار کم بوده و ترکیبات مضر از خود به جای باقی نمی‌گذارد.
- برم، با خاصیت خورندگی بالایی که دارد، اثر منفی روی فلزات دارد.
- بالا بودن غلظت برم در آب استخر منجر به سوزش چشم و مخاط شود.
5- ضدعفونی کردن آب با آب ژاول
قبل از اینکه بخواهیم در مورد خاصیت گندزدایی این ماده در آب سخن بگوییم، بهتر است بدانیم آب ژاول چیست؟ هیپو کلرید که با نام‌های کلر مایع و آنتی فرمین هم شناخته می‌شود، مایع زرد رنگی است که برای ضدعفونی آب و سطوح به خوبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این محصول از دمیدن گاز کلر درون سدیم هیدروکلریت به دست می‌آید.
با توجه به قدرت بسیار بالای این ترکیبات شیمیایی برای حذف باکتری‌ها و عوامل بیماری‌زایِ موجود در آب‌های استخر، از آب ژاول برای ضدعفونی استفاده می‌کنند. لازم به ذکر است که این محلول برای گندزدایی آب‌های آشامیدنی کاربردی ندارد. استفاده از آن در محیط‌های بسته موجب خفگی و همچنین ایجاد حساسیت‌های پوستی خواهد شد.
6-ضدعفونی کردن آب با اشعه ماوراء بنفش
استفاده از اشعه ماوراء بنفش یکی از موثرترین راه های ضدعفونی کردن آب است. اشعه ماوراء بفنش موثرتر از همه روش های پیشین توانایی نابودی ویروس ها را دارد. البته استفاده از این روش باید در محیط بسیار کنترل شده و با دوز مناسب صورت بگیرد. چراکه اشعه ماوراء بنفش توانایی از بین بردن ترکیب شیمیایی آب را دارد.
7- ضدعفونی کردن آب با اسمز معکوس
در روش اسمز معکوس آب از یک طرف مخزن به طرف دیگر مخزن می رود. در بین این دو طرف مخزن یک غشاء با سوراخ های میکروسکوپی بسیار ریزی قرار گرفته است. همزمان فشار آب شدیدی در مخزن وجود دارد که آب را از طرف مخزن آلوده به سمت مخزن پاکیزه عبور می کند. سوراخ های میکروسکوپی در طول مسیر تمام آلودگی ها و باکتری های مضر داخل آب را از بین می برند.
