حفظ عملکرد مطلوب دستگاه تصفیه آب در گرو این است که قطعات به کار رفته در آن به خوبی از عهده وظایف خود برآیند. تشخیص خرابی فیلتر ممبران دستگاه تصفیه آب از آنجایی اهمیت دارد که اطلاع از آن می تواند دستگاه را از آسیب جدی محفوظ دارد. هر کدام از قطعات به کار فته در آن اعم از فیلترهای مراحل مختلف تصفیه، پمپ و یا حتی گیج فشار اثر مستقیمی بر صحت عملکرد دستگاه دارند. حتما این سوال برایتان پیش آمده که خرابی فیلتر ممبران دستگاه تصفیه آب تا چه اندازه می تواند به شما کمک کند.

علت خراب شدن فیلتر ممبران

فیلتر ممبران که به عنوان قلب تپنده دستگاه تصفیه آب صنعتی شناخته می شود، تأثیر بسزایی در کیفیت آب تصفیه شده از دستگاهدارد. بنابراین تشخیص علت خرابی فیلتر ممبران دستگاه تصفیه آب می تواند تضمین کننده عملکرد بهینه دستگاه و کیفیت آب خروجی باشد. جالب است بدانید فیلتر ممبران که به فیلتر RO نیز معروف است به دلیل منافذ بسیار کوچک (حدود ۰٫۰۰۰۱ میکرون) نقش مهمی در حذف عوامل بیماری زا و ذرات مضر آب دارد.

امروزه فیلترهای ممبران با لایه های مختلفی ساخته می شوند و با برندهای مختلفی به بازار عرضه می شوند. این فیلتر به عنوان فیلتر مرحله چهارم در دستگاه های تصفیه آب صنعتی استفاده می شود و مطابق تصویر زیر در محفظه مخصوص قرار می گیرد.

طول عمر فیلتر ممبران

به طور دقیق نمی توان مدت زمان مشخصی را به عنوان عمر فیلتر ممبران در نظر گرفت اما مقدار حدودی کارایی آن حدود 2 سال است. تا زمانی که حجم آبدهی فیلتر مناسب باشد و توانایی کاهش TDS را داشته باشد می توان از آن استفاده کرد.

عوامل مختلفی بر طول عمر فیلتر ممبران تصفیه آب اسمز معکوس تاثیر مستقیم می گذارند که از جمله آن ها باید به موارد زیر اشاره کرد:

•    کیفیت آب ورودی
•    کیفیت بالای سیستم پیش تصفیه
•    حجم تصفیه آب و سایر مواردی از این قبیل

بررسی وضعیت فیلتر ممبران

هوزینگ فیلتر را باز کنید و ممبران را بیرون بیاورید .

1- اگر در زمانی که ممبران را بیرون می آورید ، مشاهده کردید که فیلتر سیاه شده است و مثل این است که یک پودر سیاه رنگ روی آن ریخته شده است ، نشان از این دارد که ذرات کربن از فیلتر 2 و 3 به فیلتر ممبران رسیده اند . معمولا در این حالت ، ممبران دچار کیپ شدن نیز خواهد شد و میزان خروجی آن کاهش چشمگیری خواهد داشت و مشخصا زودتر از موعد به پایان عمر خود رسیده است . دلیل بوجود آمدن این حالت این است که شما بصورت اصولی فیلترهای پیش تصفیه را تعویض نکرده اید و آب سیاه فیلتر را نگرفته اید و یا اینکه کیفیت فیلتر بسیار پایین بوده و در طول استفاده ، آب سیاه به طور مداوم تولید کرده است . در هر صورت بهتر است هنگام تعویض فیلتر ممبران ،حتما فیلترهای پیش تصفیه نیز تعویض گردد و از این پس نیز برند باکیفیت تری برای فیلترهای خود در نظر بگیرید تا از عمر فیلتر ممبران ، کاسته نشود .

2- اگر فیلتر ممبران و هوزینگ آن دارای آلودگی به گل و لای بودند و درون هوزینگ مقداری گل و لای وجود داشت ، نشان دهنده این است که با توجه به کیفیت آب شما ، شما دیرتر از زمان مجاز ، فیلترها را تعویض کرده اید و باید فیلترهای پیش تصفیه و بخصوص فیلتر شماره 1 ( فیلتر الیافی ) را در زمان زودتری تعویض میکردید . و همچنین اگر از فیلترهای مرغوب تر و با کیفیت بالاتر استفاده کنید ، قطعا عمر فیلتر و دوام آن بسیار بیشتر خواهد بود . بنابراین از این پس ، فیلتر های پیش تصفیه را در زمان کوتاهتری نسبت به قبل تعویض کنید تا از عمر فیلتر ممبران کاسته نشود . ورود این گل و لای به دورن محفظه ممبران ، سبب رسوب گذاری بر روی لایه های ممبران شده است و سبب کیپ شدن ممبران و کاهش عمر ممبران شده است .

همچنین دقت کنید که بوجود آمدن این مشکل میتواند از بسته بودن یا نیمه بسته بودن مسیر خروجی فاضلاب نیز باشد . بهتر است بعد از تعویض فیلتر ممبران ، جریان آب فاضلاب را کنترل کنید که وجود داشته باشد و مقدار آن نیز در حد مناسب باشد . اگر مقدار آن از مقدار نرمال کمتر بود ، بهتر است به همراه تعویض فیلتر ممبران ، قطعه محدود کننده فاضلاب را نیز تعویض نمایید >>> مقدار طبیعی آب فاضلاب چقدر است؟

3- اگر ممبران و هوزینگ تمیز بودند و هیچ آلودگی درون هوزینگ مشاهده نشد ، یک پیام خوب خواهید داشت و یک پیام بد . پیام خوب این است که فیلتر الیافی ( مرحله اول ) به خوبی کار خود را انجام داده و در زمان مناسب نیز تعویض شده است و گل و لای به درون هوزینگ ممبران راه نیافته است . همچنین شما ، آب سیاه را بخوبی از فیلتر شماره 2 گرفته اید و ممبران در امان بوده است . اما اگر فیلتر ممبران در زمانی کمتر از 2 سال خراب شده است این پیام را خواهیم گرفت که یا فیلتر ممبران کیفیت پایینی داشته است و زودتر از عمر مفید خراب شده است و یا فیلترهای کربنی پیش تصفیه ، قادر به حذف کلر از آب نبوده اند و آب کلر دار ، سبب تخریب ممبران شده است .

همچنین توصیه میکنیم در زمان تعویض فیلتر ممبران ، این فیلتر را بیرون آورده و لایه های آن را باز کنید و به درون آن نگاهی بیندازید و موارد بالا را موشکافانه تر مورد بررسی قرار دهید . باز کردن لایه های ممبران کار ساده ای است و کافی است که در سطح خارجی آخرین لایه را پیدا کرده و باز کنید . اگر همه لایه ها باز شوند ، طول آن به حدود 3 متر خواهد رسید . در تصویر زیر ، یک نمونه از فیلتر ممبران باز شده را مشاهده میکنید .

4- اگر ذرات بلوری یا کریستالی مثل نمک درون هوزینگ یا بر روی ممبران وجود داشت ، به معنی آن است که میزان آب عبوری درون ممبران به میزان مناسب نبوده است و احتمالا یا مسیر پساب به فاضلاب مسدود است و یا لوله پساب دچار خم شدگی شده است و یا کپسول فاضلاب ، مسدود شده است و میزان مناسب آب را از خود عبور نمی دهد . لوله پساب را کنترل کنید که میزان آب خروجی از آن ، در دقیقه باید حدود 300 میلی لیتر باشد ( میزان حجم آب با مقدار نوشته شده بر روی کپسول فاضلاب در یک دقیقه برابر باشد ) . اگر مقدار آنها یکی نبود ، مشکلی وجود دارد که باید برطرف شود . احتمال اینکه کپسول پساب دچار گرفتگی باشد ، بسیار زیاد است .

نحوه تعویض فیلتر ممبران

سرب، فلوراید، باکتری و سایر آلاینده ها از جمله مواردی هستند که یک ممبران اسمز معکوس در شرایط مطلوب قادر است تا 99٪ از آن ها را حذف کند. با وجود آن که از طریق تمیز کردن منظم و پیش تصفیه مناسب آب خوراک می توانیم طول عمر و راندمان فیلتر ممبران اصلی را افزایش دهیم اما پس از خرابی فیلتر ممبران راهی به غیر از تعویض آن نداریم.

حتی با کامل ترین روش های تمیز کردن و بهترین پیش تصفیه در محل هم در نهایت باید ممبران RO را پس از مدت زمان مشخصی عوض کرد. تعویض ممبران تصفیه آب کاری نسبتا ساده است که در عین سهولت نیاز به تخصص دارد. در ادامه مراحل تعویض ممبران تصفیه آب را شرح می دهیم:

1.    ابتدا دست های خود را بشویید تا آلودگی خارجی وارد دستگاه RO نشود.
2.    منبع آب را قطع کنید.
3.    شیر مخزن ذخیره را ببندید.
4.    شیر RO را باز کنید تا فشار سیستم کاهش یابد و آب باقیمانده تخلیه شود. پس از قطع شدن چکه، شیر آب را ببندید.
5.    خط آب را از درپوش محفظه ممبران خارج کنید. اتصال فیتینگی را به سمت داخل فشار دهید و لوله را بیرون بکشید.
6.    با چرخش در جهت عقربه های ساعت درپوش را بردارید. ممکن است برای این کار به آچار فیلتر یا آچار بند نیاز داشته باشید. پیش از باز کردن درپوش یک دستمال یا ظرف زیر دست خود بگذارید.
7.    مبران قدیمی را بیرون بیاورید. اگر حرکت نمی کند از انبردست دم باریک استفاده کنید.
8.    در صورت نیاز داخل محفظه ممبران را با آب گرم تمیز کنید. برای ضد عفونی آن می توان از سفید کننده خانگی بدون عطر یا ضدعفونی کننده های مناسب دیگر استفاده کرد. سپس آن را کاملا بشویید.
9.    ممبران جدید را تا انتها به داخل محفظه فشار دهید تا محکم در جای خود قرار گیرد. سعی کنید از لمس غشا با دستان خالی خودداری کنید تا از آلودگی جلوگیری شود.
10.     پیش از آن که مجددا درپوش محفظه را ببندید، بررسی کنید که اورینگ لاستیکی سیاه محکم در جای خود قرار گرفته باشد. در صورت نیاز آن را با استفاده از گریس سیلیکونی روغن کاری کنید.
11.    با فشار دادن لوله به داخل درپوش، غشا را دوباره وصل کنید. برای اطمینان از اتصال ایمن، لوله را به عقب بکشید.
12.    منبع آب را مجدد متصل کنید.
13.    شیر مخزن RO را باز کنید.
14.    شیر آب فیلتر شده را باز کنید و اجازه دهید سیستم برای چند دقیقه کار کند تا شستشو داده شود.
15.    نشتی را بررسی کنید.
16.    شیر آب را ببندید و بگذارید مخزن پر شود.
17.    قبل از استفاده، 1 یا 2 بار مخزن پر آب را دور بریزید. این کار برای خارج کردن مواد نگهدارنده داخل ممبران است. اگر بعد از 2 نوبت، آب همچنان طعم یا بوی نامطلوبی داشت آن را همچنان دور بریزید تا دوباره شستشو شود.
18.    تاریخ تعویض فیلتر ممبران اصلی را یادداشت کنید.

زمان تعویض فیلتر ممبران تصفیه آب

برای آن که بدانید زمان تعویض فیلتر ممبران شما فرا رسیده است یا خیر باید تست های مختلفی روی آن انجام دهید.

1. آزمایش حجم آب تصفیه شده توسط ممبران: برای این کار باید مادامی که شیر میکس و شیر مخزن بسته باشند، شیر برداشت آب را باز کنید و میزان آب خروجی را اندازه بگیرید. سپس این حجم را با استاندارد مورد انتظار بسنجید.

به عنوان مثال هر فیلتر ممبران 50 گالنی باید به طور متوسط در هر دقیقه، حدود 130 میلی لیتر آب تصفیه شده تولید کند. همچنین اگر یک فیلتر ممبران اصلی 75 گالنی دارید، خروجی آب باید 200 میلی لیتر در دقیقه باشد. اگر مقدار آب خروجی از شیر برداشت شما از نصف این مقدار کمتر بود، صرف نظر از مقدار TDS آن باید به آن را عوض کنید.

2. سنجش میزان TDS آب: اگر قصد دارید مقدار TDS آب تصفیه شده سیستم خود را اندازه گیری کنید باید ابتدا شیر تانک و شیر میکس را ببندید. سپس در حالی که دستگاه همچنان به برق متصل است شیر برداشت را باز کنید تا به مدت 2 دقیقه آب جریان داشته باشد. حال با استفاده از دستگاه TDSمتر میزان سختی آب را اندازه گیری کنید.

(البته توجه داشته باشید که در صورت استفاده از فیلتر مینرال، سختی آب افزایش پیدا می کند. به همین خاطر بهتر است که از خروجی ممبران آب بردارید).

همان طور که احتمالا می دانید فیلتر ممبران اصلی قادر است تا 98 درصد سختی آب را کاهش دهد. به این ترتیب اگر میزان TDS آب خوراک معادل 400 باشد، انتظار می رود که آب تصفیه شده تنها 10 درجه سختی در خود داشته باشد. اگر میزان TDS آب خروجی از دستگاه RO شما بیشتر از 20 درصد آب خوراک بود باید فیلتر ممبران را عوض کنید.