روش حذف نیترات از آب آشامیدنی

نیترات ها یکی از رایج ترین آلاینده های هستند که صاحبان چاه ها با حذف آنها از منبع آب مواجه می شوند. نیترات ها ترکیباتی هستند که به طور طبیعی در داخل زمین وجود دارند، اما در سطوح بالایی در بخش های کشاورزی و نواحی روستایی یافت می شوند.

حذف نیترات از آب با اسمز معکوس

یکی از کاربردی ترین روش ها برای کاهش مقدار نیترات موجود در آب های آشامیدنی، استفاده از روش اسمز معکوس می باشد که بر خلاف رفتار کلیه های انسان و ریشه درختان عمل می کند. در صنعت از این روش بیشتر به عنوان آب شیرین کن صنعتی RO استفاده میشود، اما نکته مهم این است که با توجه به نوع غشا می توان آلاینده های مختلفی را از آب به کمک این تجهیزات حذف نمود.

پس از انتخاب غشای مناسب و متناسب با دمای آب، نوع آلاینده ها و TDS و غیره می توان شرایط را به گونه ای فراهم نموده که یون های نیترات موجود در آب اجازه عبور از ممبران را پیدا نکنند. علیرغم بازدهی بسیار بالای این روش، انباشته شدن حجم بالایی از یون های نیترات بر روی سطح غشا لازم است به صورت دوره ای با یکی از روش های شستشوی ممبران کارایی دستگاه در سطح مطلوبی حفظ شود. هر چه مقدار این یون ها از سطح استاندارد نیترات در آب آشامیدنی بیشتر و TDS نیز بالاتر باشد، فاصله شستشوی ممبران ها کوتاه تر خواهد بود و به همین نسبت نیز بازدهی دستگاه کاهش پیدا می کند.

حذف نیترات از آب با روش های بیولوژیکی

از دیگر پاسخ هایی که برای سوال، چگونه نیترات آب را از بین ببریم می توان ارائه داد، استفاده از روش های بیولوژیکی می باشد. همان طور که در تصفیه بیولوژیکی فاضلاب از میکروارگانیسم ها برای از بین بردن مواد آلی و غیر آلی استفاده میشود، برای کاهش مقدار نیترات نیز می توان این شیوه را به کار برد. این روش ها بیشتر برای محیط های صنعتی مورد استفاده قرار گرفته و نیترات موجود در آب توسط باکتری های مختلف در نهایت به نیتروژن تبدیل میشود.

یکی از روش های نوین بیولوژیکی برای از بین بردن نیترات موجود در آب، استفاده از باکتری های اتوتروفیک می باشد که در دو دسته کلی تقسیم میشوند و برخی آنها بر پایه هیدوژن بوده و گروه دیگر سولفور می باشند. با استفاده از این روش بیولوژیکی می توان به کمک لجن نیترات های موجود در آب های زیر زمینی را با قیمت کم و سرعت زیاد کاهش داد. از مهم ترین ویژگی های حذف نیترات به روش های بیولوژیکی می توان به حفظ کیفیت آب اشاره نمود.

حذف نیترات با الکترولیز

یکی از آسان ترین روش ها که با صرف هزینه کم حجم بسیار زیادی از نیترات موجود در آب را می توان با آن حذف نمود، روش الکترودیالیز می باشد. به منظور پیاده سازی این روش ها به تجهیزات زیادی نیاز نبوده و تنها با دو الکترود و دو غشا کاتدی و آندی می توان شرایط را برای جداسازی نیترات فراهم نمود. قرار گرفتن الکترودها درون آب و اتصال آنها به منبع انرژی الکتریکی باعث میشود تا نیترات ها امکان عبور از ممبران های نیمه تراوا را پیدا ننموده و آب بدون نیترات از منبع خارج شود. با توجه به مقدار نیترات موجود در آب و TDS میزان بازدهی این روش متغیر می باشد، اما این روش برای محیط های صنعتی کاربرد زیادی نخواهد داشت.

حذف نیترات از آب آشامیدنی با تبادل یونی

تبادل یونی یکی از روش های بسیار رایج برای کاهش سختی آب می باشد که توسط دانه های رزین انجام شده و یون های موجود در با کلرید رزین آنیونی و کاتیونی جایگزین میشوند. مساله بسیار مهم برای استفاده از این روش برای کاهش مقدار نیترات، انتخاب رزین های متناسب با این گروه از یون ها می باشد. علاوه براین، همان طور که ممبران های اسمز معکوس به صورت دوره ای نیاز به شستشو دارند، جایگزینی مداوم کلرید رزین با یون های نیترات موجود در آب منجر به کاهش کارایی آنها می گردد.

به منظور افزایش بازدهی این روش لازم است با یکی از روش های احیای رزین، سطح بستر رزینی شستشو داده شده و کارایی آنها افزایش پیدا کند. از جمله روش های متداول برای این منظور استفاده از محلول آب و نمک می باشد که تاثیر زیادی بر احیای مجدد بستر رزینی خواهد داشت.

 

روش های شیمیایی برای حذف نیترات از آب

در تصفیه خانه ها و محیط های صنعتی از مواد شیمیایی مختلف از جمله آلومینا و منیزیم برای از بین بردن استر اسید نیتریک های موجود در آب استفاده می کنند. بر اثر واکنش هایی که این مواد با استر اسید نیتریک آب برقرار می کنند، نیتروژن تولید میشود که خطرات آن در سطح کمتری قرار دارد. این روش ها که بیشتر برای محیط های صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد، نیاز به تجهیزات زیادی نداشته و مدیریت آسان بوده و خروجی آب های تصفیه شده به این روش قابلیت اعتماد خوبی دارند.

به عنوان یک نتیجه گیری کلی می توان گفت، مقدار استر اسید نیتریک، سایر مواد آلاینده موجود در آب و مقدار آنها، درجه سختی آب، PH و شریط دمایی و همچنین میزان بودجه مورد نظر و مقدار آب همگی بر انتخاب روش های حذف نیترات از آب تاثیرگذار می باشند.

 

 

نحوه عملکرد دستگاه تصفیه آب صنعتی

تصفیه آب صنعتی یا آب شیرین کن، یک روش نوین در تصفیه آب می باشد که از فرآیند اسمز معکوس RO، جهت تصفیه آب استفاده می شود.

دستگاه تصفیه آب صنعتی دستگاهی است که قابلیت تبدیل آب شور به آب شیرین را دارد. دستگاه های آب شیرین کن در مدل های آب شیرین کن خانگی، آب شیرین کن نیمه صنعتی و صنعتی عرضه می گردد.

امروزه کیفیت آب مصرفی در صنایع بسیار حائز اهمیت می باشد و تمامی صنایع به دنبال استفاده از آب سبک و با املاح پایین می باشند. استفاده از آب با میزان املاح و سختی بالا بر کیفیت محصولات تولیدی تاثیر مستقیم دارد، بنابرین جهت دسترسی به آب با کیفیت بایستی از دستگاه تصفیه آب صنعتی یا آب شیرین کن استفاده نمود.

از دستگاه تصفیه آب صنعتی می توان در صنایع مختلف از جمله تولید آب آشامیدنی، صنایع فولاد، صنایع داروسازی، صنایع غذایی، صنعت پروش ماهی،صنعت پروش طیور (مرغداری)، صنعت کشاورزی، صنایع خودروسازی و … استفاده می شود.

تصفیه آب به روش اسمز معکوس

اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﯾﮑﯽ از ﺷﯿﻮه ﻫﺎي ﮔﺴﺘﺮده ﺟﺪاﺳﺎزي  و ﺗﻐﻠﯿﻆ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از ﺟﻤﻠﻪ: ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺳﺎزی آب ﻫﺎي ﺷﻮر و آب درﯾﺎ ،ﺟﺪاﺳﺎزي ﻣﻮاد آﻟﯽ و ﺳﻤﯽ از ﭘﺴﺎب ﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ،ﮐﻪ در ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎي ﺻﻨﻌﺖ ﺷﻬﺮي و تصفیه آب ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.

ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ، ﺣﺮﮐﺖ ﺟﺮم از ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ دﯾﮕﺮ در اﺛﺮ اﺧﺘﻠﺎف ﻏﻠﻈﺖ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ در اﺛﺮ اﺧﺘﻠﺎف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ.ﺧﺎﺻﯿﺖ  اﺳﻤﺰي ﺑﻪ ﻋﺒﻮر آب  از ﺑﺨﺶ ﻣﺤﻠﻮل رﻗﯿﻖ ﺑﻪ  ﺑﺨﺶ ﻣﺤﻠﻮل ﻏﻠﯿﻆ ازدرون ﯾﮏ ﻏﺸﺎء ﻧﯿﻤﻪ ﺗﺮاوا ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.از ﭘﺪﯾﺪه اﺳﻤﺰ ﻣﻌﮑﻮس ﺑﺮاي ﺗﺼﻔﯿﻪ آب و ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺮاي ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻐﻠﯿﻆ و ﺟﺪا ﺳﺎزي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد. ﻓﺸﺎر اﺳﻤﺰي ﻣﻌﮑﻮس ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ اﻣﻠﺎح در ﻣﺤﻠﻮل ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ دارد.

 

مراحل دستگاه تصفیه آب صنعتی

دستگاه آب شیرین کن از اجزای مختلفی تشکیل شده است که در زیر به اختصار در مورد هر یک از مراحل تصفیه آب صنعتی توضیح می دهیم :

پیش تصفیه : اولین مرحله در تصفیه صنعتی آب، مرحله پیش تصفیه می باشد. اساس این مرحله فیلتراسیون آب می باشد. پیش تصفیه آب در آب شیرین کن صنعتی شامل فیلتر شنی، فیلتر کربنی و فیلتر میکرونی می باشد.

فيلتر شني تحت فشار: يك فيلتر چند منظوره است كه ذرات معلق تا 50 ميكرون را حذف مي كند. به منظور حذف ذرات معلق آب و  کدورت آب از فیلتر شنی که داخل آن از سیلیس دانه بندی پر شده است استفاده می شود. با توجه به اندازه ذراتی که قرار است حذف شود خامت و دانه بندی بستر سیلیس مشخص می گردد. اختلاف دانسيته بين لايه هاي مختلف شن باعث مي شود كه بعد از backwash لايه هاي مختلف از هم جدا شوند.

فیلر کربنی: فیلتر دیگری است که جهت حذف بو ، مزه، كلر آزاد موجود در آب و … بكار مي رود.

فیلتر میکرونی: به منظور حذف هر چه بهتر کدورت و حذف ذرات به قطر 5 میكرون  استفاده می گردد. مواد کلوییدی تا قطر 5 میكرون که از فیلترهای شنی عبور کرده  اند در این قسمت از آب گرفته خواهند شد و SDI آب به کمتر از 3 خواهدرسید. به این ترتیب آب آماده ورود به ممبران ها می باشد.

پمپ فشار قوی: آب پس از عبور از مرحله پیش تصفیه وارد بخش اصلی سیستم تصفیه RO  می گردد . آب در این مرحله با عبور از ممبران های غشایی ، املاح و آلاینده های خود را از دست می دهد .آب برای گذر از سطح غشاءهای نیمه تراوا )ممبران ها(  باید دارای فشار مناسب باشد. هر چه شوری آب بالاتر باشد فشار کار سیستم بالاتر خواهد رفت. فشار مورد نیاز توسط پمپ طبقاتی یا پمپ فشار قوی تامین می شود.

غشای نیمه تراوا (ممبران): تصفیه نهایی آب و حذف یون‌ها با روش اسمز معکوس انجام می شود. اساس روش اسمز معکوس ایجاد فشار بالاتر از فشار اسمزی توسط پمپ ها و حرکت معکوس آب از درون فیلترهای نیمه‌تراوای اسمز معکوس از فشار اسمزی بالاتر به فشار اسمزی پایین‌تر می باشد.

انتخاب فیلتر های با طراحی و چیدمان مناسب سبب افزایش بازدهی دستگاه آب اسمز معکوس صنعتی ، افزایش بازیابی آب، و کاهش پساب می شود. غشاها با استفاده اب پدیده اسمز معكوس99.5 درصد املاح محلول آب را حذف می  نمایند. همچنین کلیه میكرو اورگانیزم ها، مواد معلق و کدورت در این بخش حذف خواهد شد.

محفظه تحت فشار: پرشل وسل با فشار کاری بالا به منظور قرار گیری ممبران طراحی و اجرا می گردد .

سیستم CIP: دستگاه دارای سیستم اتوفلاش می باشد بطوری که مخزن CIP زمان کارکرد دستگاه با آب تصفیه شده پر و هنگام خاموش شدن دستگاه آب با TDS پایین وارد ممبران شده و جایگزین آب خام در ممبران شده و  از گرفتگی رسوب جلوگیری می کند.

ابزار دقیق: به منظور کنترل و ماریتورینگ فرآیند، بكارگیری ابزار دقیق مناسب و به تعداد کافی ضروری است. ابزار دقیق شامل فشارسنج، جریان سنج، کنترل کننده فشار بالا و پایین (سوپیچ فشار بالا و پایین) می باشد .

تابلو برق: جهت کنترل اتوماتیک دستگاه ، یک تابلو برق مرکزی با کلیه ورودی و خروجی های مورد نیاز در نظر گرفته می شود . کلیه قطعات تابلو برق اعم از بی متال ، کنتاکتور و رله تایمر های از برندهای اروپایی و برندهای معتبر داخلی تهیه می گردد.

سیستم تزریق آنتی اسکالانت: مواد شيميايي ضد رسوب براي جلوگيري از گرفتگي و ايجاد رسوب روي ممبران ها استفاده مي شوند. مقدار آنتي اسكالانت تزريق شده درآب خام ورودي بين 3-5 ppm مي باشد. اين كار باعث افزايش طول عمر ممبران ها مي شود.

لوله و اتصالات: همه اتصالات و لوله ها فشار بالا ، از جنس استنلس استیل 304 و تمامی اتصالات و لوله ها فشار پایین  ، از جنس UPVC می باشد .

ساختار شاسی: شاسي از جنس استنلس استیل 304  یا کربن استیل ST37 با پوشش اپوکسی مي باشد.  Controlpanel نيز روي شاسی نصب شده است .

 

عوامل موثر در قیمت تصفیه آب صنعتی

  • میزان ظرفیت تولیدی دستگاه
  • میزان TDS ورودی از مهمترین عوامل تعیین قیمت دستگاه RO می باشد، با افزایش میزان TDS آب ورودی قیمت دستگاه تصفیه آب صنعتی افزایش می یابد .
  • برند پمپ طبقاتی و پمپ ورودی
  • ساختار شاسی دستگاه تصفیه آب صنعتی
  • وجود یا عدم سیستم پیش تصفیه
  • نوع و سایز فیلتر شنی و فیلتر کربنی
  • نوع اتصالات فشار بالا و فشار پایین
  • برند دوزینگ پمپ
  • وجود یا عدم وجود سیستم CIP
  • نوع و سایز ممبران دستگا تصفیه آب صنعتی
  • تابلو برق و سیستم کنترلی دستی یا اتومات

 

تصفیه آب کشتارگاه چیست؟

فاضلاب کشتارگاه جزو آلاینده‌ترین نوع فاضلاب صنعتی، طبقه بندی شده است چرا که دفع پساب کشتارگاه به داخل رودخانه ها و آب‌های زیرزمینی، اکسیژن خواهی آن‌ها را به شدت بالا برده و سبب آلایندگی محیط زیست می‌گردد.‌ از این جهت است که فاضلاب کشتارگاه نیاز به تصفیه قابل توجه، قبل از دفع در محیط زیست دارد.

تصفیه فاضلاب کشتارگاه

پساب بدست آمده از مراحل نگهداری، ذبح، پوست کنی و خالی کردن روده و معده، بسته بندی و شستشوی سالن های کشتارگاه ها با مواد آلی، خون، چربی و میکروارگانیزم های متعدد و مواد جامد زائد ترکیب شده و یکی از آلوده ترین فاضلاب ها را در نهایت تولید می کند. ورود این مواد به محیط زیست منجر به شیوع بیماری های واگیردار می گردد. به همین منظور لازم است تصفیه فاضلاب کشتارگاه ها با روش های مختلف بیولوژیکی و شیمیایی انجام شود. به عبارت دیگر، عدم توجه به ین مسئله می تواند خطر و تهدیدی جدی برای طبیعت به شمار رود.

خصوصیات فاضلاب کشتارگاه ها

همان طور که اشاره شد، فاضلاب های کشتارگاهی آلوده ترین پساب های صنعتی می باشد که از اصلی ترین خصوصیات آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

  • وجود چربی SEC بالا در مرحله ذبح و بسته بندی
  • وجود مواد جامد معلق لجن زا TSS
  • BOD و COD بالا

دام ها مرحله ورود به کشتارگاه تا ذبح و بسته بندی گوشت و استخراج پوست و مو برای استفاده در سایر صنایع از قبیل دباغی، آلاینده های مختلفی را وارد پساب می کند. به طوریکه مقدار زیادی کود، خون و چربی پس از ذبح و مواد جامد لجن زا پس از خالی کردن روده ها و مخلوطی از تمام این موارد در مرحله شستشوی سالن ها وارد این فاضلاب می گردد. با توجه به نوع مواد آلاینده موجود در این گروه از فاضلاب ها، لازم است روش های مناسبی را برای تصفیه فاضلاب کشتارگاه ها انتخاب نمود تا بهترین خروجی را تولید کنند.

 

نکات مهم در انتخاب بهترین روش تصفیه فاضلاب کشتارگاه

در انتخاب بهترین روش ها برای تصفیه فاضلاب کشتارگاهی لازم است چند فاکتور مهم مد نظر قرار گیرد که عبارتند از:

  • کیفیت مورد نظر برای فاضلاب خروجی به منظور استفاده مجدد
  • مقدار فاضلاب تولیدی در روز
  • میزان بودجه مورد نظر برای راه اندازی تصفیه خانه
  • ویژگی های فاضلاب از قبیل BOD، COD و TSS
  • نوع کشتارگاه (دام یا طیور)
  • استفاده مجدد از خون مرحله ذبح به عنوان کود و خوراک دام

 

روش تصفیه فاضلاب کشتارگاه:

در ادامه یکی از روش‌های پیشرفته تصفیه فاصلاب کشتارگاه به صورت اجمالی معرفی می‌شود: تصفیه آب تصفیه آب تصفیه صنعتی

آشغالگیری

در این بخش پر و ضایعات مرغ توسط غربال‌های آشغالگیر دستی در ابتدا و سپس آشغالگیر مکانیکی در انتها جمع آوری و از فاضلاب جدا می‌گردد.

با عنایت به میزان قابل توجه چربی در  فاضلاب کشتارگاه های مرغ استفاده از این حوضچه ضروری است. فاضلاب به صورت ثقلی وارد این بخش می‌شود و چربی طی زمان ماند مناسب و استفاده از میانگیر های تعبیه شده در حوضچه بصورت ثقلی جداسازی می‌شود و به مخزن ذخیره چربی منتقل می‌گردد. میتوان از چربی گیر DAF نیز که بصورت الکترو مکانیکال چربی ها را جدا میسازد استفاده نمود. که دارای عملکرد بسیار بهتری بوده و فضای کمتری را نسبت به چربی گیر های API اشغال می سازد. همچنین سیستم چربی گیر PECR نیز بعنوان چربی گیری پیشرفته قابلیت جایگزینی با دیگر چربی گیر ها را داشته و با راهبری ساده تری امکان حذف چربی تا 98% را فراهم می‌آورد.

متعادل‌ساز

فاضلاب چربی‌گیری شده وارد این تانک گردیده و در این بخش امکان همگن سازی کمیت و کیفیت فاضلاب کشتارگاه های دام و مرغ جهت جلوگیری از بروز شوک‌های هیدرولیکی و بیولوژیکی در سیستم میسر می‌گردد.

راکتور های بی هوازی UABR & UAFB

در راکتور UABR فاضلاب با عبور از میانگیر های تعبیه شده در راکتور (بافل) تحت فرایند اولیه تجزیه بی هوازی در تصفیه فاضلاب قرار گرفته و برای عملیات نهایی یا متان زایی وارد راکتور UAFB خواهد شد. در این راکتور بدون حضور اکسیژن، فاضلاب از طریق تزریق از کف وارد راکتور میگردد.

با عبور از لابلای ورقه های مدیا نصب شده در حوضچه با میکروارگانیسم‌های بی هوازی مواجه شده و تحت فرایند تصفیه بی هوازی قرارخواهد گرفت. ماحصل این فرایند آب، اسیدهای آمینه، CO2 و گاز متان می‌باشد. گاز متان بدون بو بوده و از طریق ونت (Vent) خارج می‌گردد.

راکتور هوازی EAAS

فاضلاب خروجی از سیستم تصفیه بی هوازی کشتارگاه های دام و مرغ وارد این راکتور می‌گردد. با استفاده از روش هوادهی عمقی بصورت هوادهی گسترده( Extended Aeration )و فرایند هوازی اختلاط کامل ( Complete Mix )، تحت فرایند تصفیه هوازی قرارخواهد گرفت. فعالیت میکروارگانیسم‌های هوازی در این راکتور امکان هضم و تثبیت بارآلودگی را فراهم می‌کند و در انتهای این فرآیند، تولید آب ، CO2 و توده بیولوژیکی ( لجن فعال) می‌نماید.

راکتور هوازی MBBR

با استفاده از این راکتور هوازی که دارای بستر یا مدیا متحرک (پکینگ مدیا متحرک) می‌باشد ، بجای رشد معلق میکروارگانیسمها از رشد چسبیده استفاده خواهد شد. بدین نحو که میکرو ارگانیسم‌ها بجای معلق بودن در فضای راکتور با چسبیدن روی خلل و فرج این بستر، مواد غذایی بیشتری را مورد استفاده قرار می‌دهند و با استفاده از زمان ماند میکروبی بیشتر با حذف ازت آلی، بار آلودگی خروجی را بسیار کاهش خواهند داد. مزایای این روش نسبت به روش EAAS این است که علاوه بر عدم تولید لجن اضافه باعث کاهش ازت آلی (BNR) فاضلاب به صورت بیولوژیکی خواهد شد. تلفیق این روش با روش EAAS بازده حذف BOD را تا 95% افزایش خواهد داد. اپراتوری این راکتور در حد صفر بوده و نیاز به بازگشت لجن فعال نخواهد داشت.

تانک ته‌نشینی

فاضلاب خروجی از راکتور هوازی وارد این تانک می‌گردد و با سپری نمودن زمان ماند مناسب و ته نشین شدن لجن در کف تانک ، فاضلاب تصفیه شده از طریق سرریز های فلزی نصب شده در بالای تانک ته نشینی خارج می‌گردد. لجن باقی مانده به راکتور EAAS مجدداً باز گردش میشود.

کلر زنی

جهت تخلیه در اراضی کشاورزی فاضلاب تصفیه شده باید ضد عفونی گردد. به همین منظور توسط تزریق مواد ضد عفونی کننده فاضلاب در این حوضچه، ضد عفونی شده و پس از آن قابل دفع در اراضی کشاورزی خواهد بود.

تصفیه فاضلاب صنعت پتروشیمی

در صنعت پتروشیمی به دلیل فعالیت‌های شیمیایی روی مواد اولیه‌ای نظیر نفت و گاز، مواد سمی بسیار خطرناکی تولید می‌شود که آسیب‌های جبران‌ناپذیری به محیط زیست و حیات جانداران وارد می‌کند. تصفیه فاضلاب پتروشیمی می‌تواند از بروز این آسیب‌ها جلوگیری کرده و همچنین فرآورده‌های قابل استفاده دیگری را در اختیار ما بگذارد. در ادامه به بررسی چیستی و نحوه تصفیه پساب پتروشیمی و همچنین انواع مختلف آن می‌پردازیم.

تصفیه فاضلاب صنایع پتروشیمی چیست؟

در پساب و فاضلاب صنایع پتروشیمی میزان بسیار زیادی مواد آلاینده و سمی وجود دارد. تصفیه فاضلاب صنایع پتروشیمی در واقع فرآیندی است که در هر مرحله از آن گروه خاصی از آلاینده‌ها حذف می‌شوند. این مراحل بعضا تا حدی ادامه می‌یابد تا ما به یک آب پاک و تصفیه شده که قابلیت مصرف مجدد دارد دست پیدا ‌کنیم. این آب تصفیه شده معمولا برای استفاده مجدد در فرایند مصرف می‌شود، و یا در صنایع کشاورزی برای آبیاری فضای سبز و درختان به کار می‌رود.

انواع تصفیه فاضلاب پتروشیمی

مشابه تمام سیستم‌های تصفیه پساب صنعتی، فاضلاب پتروشیمی هم به مجمو‌عه‌ای از فرایند‌های تصفیه در کنار هم نیاز دارد تا بتواند فاضلاب مورد نظر را به آبی تمیز و با کیفیت مورد نظر برای استفاده مجدد تبدیل کند. از این رو سیستم‌های تصفیه فاضلاب پتروشیمی رو معمولا در مراحل و مواحد‌های مختلفی مشاهده می‌کنیم که هر واحد با هدفی مشخص اقدام به حدف گروه مشخصی از آلاینده‌های موجود در پساب پتروشیمی می‌کند. روش‌های تصفیه فاضلاب پتروشیمی عبارتند از:

  • روش‌های تصفیه فیزیکی
  • روش‌های تصفیه غشایی
  • روش‌های تصفیه شیمیایی
  • روش‌های تصفیه الکتروشیمیایی
  • روش‌های تصفیه توسط جاذت (جذب سطحی)
  • روش‌های تصفیه بیولوژیکی

همانطور که اشاره شد با توجه به آنالیز مواد آلاینده موجود در فاضلاب و محدوده غلظت این ترکیبات محموعه‌ای از این روش‌ها در کنار هم برای تهیه آب با کیفیت مورد نظر برای استفاده مجدد، به کار گرفته می‌شود.

فرایند تصفیه فاضلاب صنایع پتروشیمی

فاضلاب صنایع پتروشیمی ممکن است حاوی مقادیر زیادی روغن و چربی آزاد و امولسیون باشد. سیستم های مخصوص و پکیج  تصفیه فاضلاب صنایع پتروشیمی شرکت های تصفیه آب فاضلاب با توجه به خصوصیات فاضلاب موجود و نیازهای کارفرما اقدام به حذف جامدات معلق، فلزات محلول، هیدروکربن های موجود، TSS، چربی و روغن نموده و با استفاده مناسب از مواد شیمیایی مورد نیاز و تزریق هوا، لجن موجود را جدا، معلق و حذف می کند.

در برخی موارد ممکن است لجن نیاز به فرآیندهای بیشتری برای آبگیری داشته باشد. در مواردی که نفت جدا شده از فاضلاب کیفیت لازم را داشته باشد می توان آن را مجدداً به پالایشگاه بازگردانده و استفاده نمود.

برخی ویژگی ها و مزایای سیستم های تصفیه فاضلاب صنایع پتروشیمی که توسط این شرکت ارائه می گردد:

  • حذف تا 9/99 درصدی TSS، چربی و روغن
  • حذف تا 75 درصد بار BOD
  • تضمین دستیابی به استانداردهای محیط زیست
  • پیش آماده بودن سیستم و کاهش زمان نصب و هزینه های مربوط به آن
  • توانایی استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه شده
  • راهبری ساده به دلیل هوشمند بودن سیستم و استفاده از PLC

 

روش های جدید تصفیه پساب صنایع پتروشیمی

به‌خاطر اهمیت بالای تصفیه فاضلاب ، توجه زیادی به این امر در جهان می‌شود و حتی کشورهای درحال توسعه نیز پیشرفت‌های چشمگیری در تکنولوژی حوزه تصفیه فاضلاب صنایع پتروشیمی داشته‌اند.

این پیشرفت‌ها باعث به وجود آمدن روش‌های نوین و جدیدی در تصفیه فاضلاب صنایع پتروشیمی شده که در ادامه بعضی از آن‌ها را به اختصار معرفی می‌کنیم.

روش شناورسازی الکتریکی:

در این روش با استفاده از دو الکترود، یکی از جنس گرافیت و دیگری از جنس فولاد ضد زنگ، یک جریان ۵ تا ۱۵ میلی آمپری با ولتاژ ۱۲ ولتی و در مدت زمان ۲ تا ۲۰ دقیقه برقرارمی‌شود که به موجب آن تیرگی فئول و هیدروکربن‌ها حذف می‌شوند.

روش انعقاد الکتریکی:

انعقاد الکتریکی یکی دیگر از تکنولوژی‌های تصفیه صنعت پتروشیمی است. در این روش مانند روش شناورسازی از الکترودها استفاده می‌شود اما جنس آن‌ها از آهن و آلومینیوم است. میزان ولتاژ و جریان الکتریکی دقیقا مانند روش شناورسازی است اما مدت زمان جریان بین ۱ تا ۱۰ دقیقه می‌باشد.

روش ازن زنی:

از فناوری ازن زنی برای از بین بردن مواد پتروشیمیایی موجود در پساب استفاده می‌شود که در برابر تجزیه شدن مقاوم هستند استفاده می‌شود.

سیستم بازگردان پساب (Reuse) مبتنی بر RO و ZLD:

این روش نه تنها برای پساب صنایع پتروشیمی بلکه در اکثر صنایع برای بازگردانی و استفاده مجدد از آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش از ۱ تا ۳ سیستم اسمز معکوس به صورت سری استفاده می‌شود که هر سیستم جریان ریجکت یا تغلیظ شده RO قبلی را مجددا تصفیه می‌کند و در نهایت پساب غلیظ شده نهایی با استفاده از سیستم ZLD بازیابی می‌شود. در این سیستم‌ها تقریبا تمام آب موجود در پساب بازیابی شده و باقیمانده زباله جامد است.

فیلتر کارتریج صنعتی چیست؟

فیلترهای کارتریج یکی از روش‌های فیلتراسیون برای حذف ذرات جامع معلق از آب هستند. غلظت مواد جامد معلق به دلایلی مانند روان آب‌های سطحی و لوله‌های پوسیده در آب افزایش پیدا می‌کند. این آب در نهایت تغییر رنگ پیدا می‌کند و نمی‌توان از آن استفاده کرد. اگر از این آب‌ها استفاده شود موجب گرفتگی و خراب شدن تجهیزات صنعتی می‌شود و عملکرد آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل، در دستگاه‌های تصفیه آب کارخانه‌ها برای اطمینان از تمیز بودن آب از فیلتر کارتریج صنعتی استفاده می‌کنند.

 فیلتر کارتریج صنعتی چیست؟ 

فیلترهای کارتریج در محفظه هایی قرار می‌گیرند تا مواد جامد معلق را از جریان آب خوراک از بین ببرند. این فیلترها بسته به کیفیت آب خوراکی که قرار است عملیات فیلتراسیون را روی آن انجام دهند، معمولا ۳ تا ۶ ماه عمر می‌کنند. طول عمر مخازن این فیلتر‌ها به‌طور متوسط بین ۳ تا ۱۰ سال است، اما مخازن بزرگ‌تر در مقایسه با مخازن کوچک‌تر قابلیت استفاده طولانی‌تری دارند.

 

چرا باید از فیلتر کارتریج استفاده کرد؟

معمولا در سیستم‌های تصفیه آب صنعتی که با هدف کاهش پارامتر TDS فعالیت می‌کنند، وجود ذرات معلق می‌تواند منجر به افت عملکرد سیستم شود. بطور مثال در سیستم‌های آب شیرین کن اسمز معکوس RO وجود ذرات جامد معلق و یا بالا بودن شاخص‌هایی مثل کدورت باعث فولینگ یا گرفتگی غشاهای RO می‌شود. پس لازم است این ترکیبات طی فرایند‌هایی که به پیش تصفیه معروف هستند حذف شوند و یا تا حد استاندارد مورد نیاز RO کاهش یابند. کارتریج فیلتر یکی از واحد‌هایی است که در پیش تصفیه RO با هدف کاهش پارامتر‌های آلاینده نظیر TSS و NTU استفاده می‌شود.

نحوه عملکرد فیلتر کارتریج صنعتی

فیلتر کارتریج از فرآیند فیلتراسیون مکانیکی استفاده می‌کنند و به‌صورت فیزیکی از جریان مواد جامد داخل آب جلوگیری می‌کند. این نوع فیلتر از منافذ کافی با اندازه میکرونی برخوردار است تا به کاربر اطمینان دهد، آب را بدون هیچ‌گونه مواد معلق به پایین دست منتقل می‌کند.

مکانیسم عملیات تصفیه در این فیلتر‌ها به روش انتها بسته یا در اصطلاح Dead End است و آب تحت فشار مشخص (حدود ۲ تا ۴ بار) از میان فیلتر عبور می‌کند ولی ذرات جامع معلق با اندازه‌ بزرگتر از اندازه حفرات فیلتر امکان عبور پیدا نمی‌کنند و درون فیلتر باقی می‌مانند. لازم به ذکر است که این فیلترها با اندازه حفرات متفاوت و برای کاربردها و مصارف متفاوت ساخته می‌شوند.

 

فیلترهای کارتریج دارای ویژگی‌های است که به خاطر همین قابلیت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند که در این بخش به آنها اشاره می‌کنیم:

  1. برای پیش تصفیه و تمیزکردن
  2. فیلتر آب ورودی
  3. فیلتراسیون آب صنعتی
  4. فیلتر آب استخر
  5. فیلتر کردن مواد غذایی و داروها
  6. فیلتر ذرات در پالایشگاه‌ها
  7. شفاف سازی مایعات و ترکیب کردن آنها
  8. فیلتراسیون شیمیایی آبکاری

فیلتر تصفیه روغن یکی از انواع فیلتر کارتریج صنعتی بوده که در ابزارهای صنعتی به کار می‌رود. این ابزارها به مرور زمان برای اینکه سرعتشان افزایش پیدا کند به روغن کاری نیاز دارند و این روغن‌ها احتمال دارد که گرد و غبار داشته باشند.

به همین علت باید از فیلتر روغن استفاده شود تا این آلاینده‌ها قبل از اینکه وارد این ابزارها شوند از فیلتر عبور کنند.

در مواردی از فیلتر کارتریج استفاده می‌شود که مواد معلق در آنجا کمتر باشد.

این فیلترها در ابعاد و سایزهای مختلفی تولید می‌شوند. فیلتر دیگری که به مرور زمان در اثر به دام انداختن ذرات دچار گرفتگی خواهد شد هم فیلتر اسفنجی نام دارد.

زمان تعویض ممبران تصفیه آب صنعتی

زمان تعویض ممبران های صنعتی در دستگاه های آب تصفیه آب اسمز معکوس، یکی از مهمترین سوالات و چالش هایی است که تیم بهره برداری با آن مواجه است. در پاسخ به این سوال، بسیاری از شرکت ها از یکسری قواعد تجربی کلی مانند موارد زیر استفاده می کنند:

– بعد از گذشت مدت زمان سه سال (زمان گارانتی ممبران توسط برخی شرکت های معتبر تولید کننده ممبران در سطح بین المللی)

– افزایش هدایت الکتریکی (Conductivity) آب تصفیه شده با توجه به الزامات تعریف شده برای خروجی دستگاه

– کاهش مقدار آب تصفیه شده تولید دستگاه با توجه به حد نصاب تعیین شده در طراحی

اما اتکای صرف به یک یا چند معیار ساده مانند معیارهای فوق ممکن است به تعویض زودهنگام ممبران ها و افزایش هزینه منجر شود.  ممبران های RO معمولاً برای عمر بیش از 10 سال بدون تغییر در میزان ممانعت از عبور نمک (Salt Rejection) و دبی آب تصفیه شده طراحی و ساخته می شوند. افت عملکرد ممبران صرفاً به دلیل عمر آن قاعدتاً می بایست بسیار به آهستگی و پس از گذشت چندین سال اتفاق بیفتد. به عبارتی دیگر، تعداد سالهایی که از ممبران استفاده شده است، نقش تعیین کننده ای در عمر ممبران ندارد. زمان تعویض ممبران بیش از هر چیزی تابع کیفیت “نگهداری” از ممبران و دستگاه تصفیه آب است.

در ادامه این مقاله به بررسی چند عامل مهم تأثیرگذار بر زمان تعویض ممبران پرداخته شده و توضیحات کافی در خصوص آنها ارائه خواهد شد.

وجود کلر در آب

یکی از مهم ترین دلایلی که شرکت های بهره بردار نیاز سریع به تعویض ممبران پیدا می‌کنند اشتباهاتی است که منجر به در تماس قرار گرفتن کلر با ممبران‌ها می‌شود. ممبران‌های پلی ‌آمیدی مقاومت بسیار پایینی در برابر اکسید کننده‌هایی نظیر کلر دارند، که اگر این اتفاق رخ دهد منجر به تخریب کامل ممبران و نیاز فوری به تعویض پیدا می‌کنند.

 

گرفتگی ممبران به علت وجود ذرات معلق

گرفتگی یکی از اتفاقات جدایی ناپذیر فرایندهای غشایی از جمله اسمز معکوس است. ولی اگر این ترکیبات که عامل گرفتگی هستند در فرایند پیش تصفیه کنترل نشوند می‌توانند باعث تشدید گرفتگی یا فولینگ روی ممبران‌ها و در نهایت کاهش عمر المان‌ها شوند. این نوع فولینگ معمولا المان‌های ابتدایی درون پرشروسل ها را بشدت درگیر می‌کند.

 

گرفتگی بیولوژیکی

بایوفولینگ یا گرفتگی بیولوژیکی یکی از مسائل مهم سیستم های اسمز معکوس صنعتی است که اگر به خوبی کنترل نشود می‌تواند بشدت عمر مفید ممبران‌های RO را کاهش دهد. برای این منظور هم در فرایند پیش تصفیه باید تمهیدات لازم صورت گیرد، و هم به صورت دوره ای باید کل سیستم RO و ممبران‌ها با مواد ضد عفونی کننده پاکسازی شوند.

 

رسوب گذاری

اگر املاح و ترکیبات رسوب کننده نظیر کربنات ها و سولفات‌ها به همراه یونهایی نظیر گلسیم و منیزیم در آب خوراک وجود داشته باشند، می‌توانند باعث ایجاد رسوب روی ممبران‌ها و در نهایت کاهش عمر مفید آن ها شوند. برای این منظور لازم است در فرایند پیش تصفیه از تزریق آنتی اسکالانت استفاده کرد تا جلوی این مساله نیز گرفته شود.این نوع فولینگ معمولا المان‌های انتهایی درون پرشروسل ها را بشدت درگیر می‌کند.

 

 

دلیل افت فشار در سیستم تصفیه آب صنعتی؛اسمز معکوس

افت فشار تصفیه آب بررسی و شناسایی دلایل افت عملکرد یک سیستم تصفیه آب اسمز معکوس (RO)، گامی مهم برای رفع مشکل و بهبود عملکرد دستگاه است. در این مقاله، ضمن معرفی مهمترین مشکلات عملکردی این سیستم ها، دلایل ریشه ای هر کدام از آنها بررسی خواهد شد.

کاهش عملکرد دستگاه های تصفیه آب RO از جمله کاهش دبی آب تولیدی تصفیه شده، افزایش میزان عبور نمک و افزایش افت فشار، می تواند به دلایل مختلفی از جمله دما، فشار، میزان املاح آب خام، ته نشینی (Fouling) و رسوب گذاری (Scaling) روی ممبران و همچنین تخریب (Degradation) ممبران باشد.

۳ دلیل افت فشار تصفیه آب + اجزای تشکیل دهنده یک ممبران ۸ اینچ FilmTec

 

توری (Feed Spacer)
اولین لایه، شبکه توری شکلی است که feed spacer نام دارد و بین لایه های غشا که به صورت رول درآمده اند، قرارگرفته است. وظیفه این لایه ایجاد مسیر عبور آب از بین لایه های درون ماژول و روی سطح ممبران است.

 

غشای اسمز معکوس (RO Membrane)
لایه بعدی، ممبران یا غشای اسمز معکوس (RO) است که به صورت صفحه است، دو صفحه ممبران از سه طرف به هم چسبیده و فقط یک سمت آن باز است که به لوله مرکزی ممبران (ماژول) که در اصطلاح به آن کالکتور (collector) می گویند متصل است. کالکتور مسیر خروج آب پرمیت از ممبران یا ماژول ۸ اینچ اسمز معکوس است.
روی سطح غشا جلوه طلایی رنگی قابل مشاهده است که همان لایه انتخابگر (selective) غشا است که از جنس پلی آمید است، که کار نمک زدایی را انجام می دهد. به عبارتی دیگر وظیفه آن جداکردن نمک ها و تولید آب شیرین است. ضخامت این لایه که بر روی لایه‌های زیرین دیگری قرار کرفته در حد ۲۰۰-۳۰۰ نانومتر است. در واقع، فشاری که توسط پمپ ایجاد می شود باعث عبور آب از سطح غشا شده، یعنی آب از بین دو صفحه غشا که از پشت به هم چسبیده اند عبور می کند و وارد فضای بین آنها می‌شود.

حمل کننده پرمیت (Permeate Carrier)

بین دو صفحه غشا شبکه توری شکل دیگری قرار دارد که منافذ آن از feed spacer بسیار ریزتر است و در اصطلاح به آن حمل کننده پرمیت یا permeate carrier می گویند. بعضی افراد به اشتباه آن را به permeate spacer می شناسند! وظیفه این لایه توری شکل انتقال آب عبوری از غشا به سمت کالکتور، یعنی به سمت مسیر خروج آب پرمیت از غشا، می باشد.

 

3 دلیل مهم افت فشار در سیستم‌های RO

1.افت فشار به دلیل مشکلات پیش تصفیه

افت فشار تصفیه آب دلیل اول مربوط به مسائل و مشکلاتی است که در پیش تصفیه وجود دارد. یعنی سیستم پیش تصفیه شما نمی‌تواند آلاینده های موجود در آب خوراک را به خوبی حذف کند و در نتیجه منجر به افت تولید و افت فشار در سیستم می شود. به طور مثال، سیستم پیش تصفیه نمی تواند پارامتر SDI را به خوبی کنترل کند و به استاندارد RO برساند، در نتیجه فولینگ هایی که باید در پیش تصفیه حذف شوند، حذف نشده و وارد سیستم RO می شوند و آن شبکه توری که در بالا اشاره کردیم را مسدود می کنند، که اثر آن به صورت افت فشار در سیستم نمایان می شود.افت فشار در تصفیه آب

2.افت فشار به دلیل خطاهای طراحی RO

افت فشار در تصفیه آب دلیل دوم مربوط به مسائل و مشکلاتی است که در طراحی سیستم RO نهفته است. به طور نمونه، اگر یک شرکت طراح و سازنده خطاهای طراحی را برطرف نکرده باشد، اثرات آن به صورت افت تولید و افت فشار تکرار شونده روی سیستم نمایان می شود. و یا عدم بالانس هیدرولیکی روی سیستم به خصوص در سیستم های RO دو مرحله ای از دیگر دلایلی است که می تواند منجر به ایجاد افت تولید و افت فشار در سیستم شود. عدم بالانس هیدرولیکی معمولا باعث خرابی زود هنگام ممبران‌های مرحله اول سیستم RO می‌شود. ریشه آن مسائل در طراحی سیستم RO نهفته است.
تجربه ما از بررسی مورد‌های بسیاری حاکی از آن است که وجود خطا‌های طراحی در سیستم های RO بسیار تکرار شده است. مشاهده شده که سیستم های RO مختلفی با خطاهای طراحی به اجرا درامده و کار می کنند و مشکلاتی قابل پیش‌بینی دارند.

3.افت فشار به دلیل اشتباهات در انجام CIP

و اما سومین دلیل افت فشار اسمز معکوس، مسائل و مشکلات مربوط به CIP است. به طور مثال، اگر عملیات CIP در زمان طلایی آن و به موقع انجام نشود باعث می شود فولینگ های برگشت پذیر تبدیل به فولینگ های برگشت ناپذیر شوند.

 

دیگ بخار(بویلر)چیست؟

دیگ بخار یا بویلر صنعتی وسیله ای است که انرژی حرارتی را با استفاده از آب به بخار تبدیل میکند. اگر چه این تعریف مختصری از این وسیله پر کاربرد بود بدلیل اینکه مراحل مختلفی باید سپری شود. تا انرژی حرارتی و آب به بخار فشار بالا تبدیل شود و به توان از آن در صنایع مختلف استفاده نمود.

تعریف دیگری از دیگ بخار چیست: بویلر صنعتی از صفحات فولادی محکم ساخته شده است تا بتواند در برابر گرما و فشار شدید مقاومت کند. حتی صفحاتی را نیز به یکدیگر جوش میدهند تا بتوان مقاومت را افزایش داد. در نتیجه این فولاد ضخیم دیگ بخار بسته به ظرفیت دارای وزن های مختلفی است که میتواند به چند تن و یا کمتر از چند تن برسد. ساخت دیگ های آب گرم و بویلر صنعتی بخار بسیار مشابه یکدیگر هستند. هر دو دارای یک مخزن استوانه ای هستند. مخزن بویلر دارای لوله های است که به مشعل متصل است و محفظه معکوس که از طریق لوله ها دود گازهای ناشی از احتراق را از دودکش خارج می کند. سپس از طریق مشعل آب داخل مخزن به نقطه جوش می رسد و بخار تولید می شود. بسته به نوع دیگ بخار نحوه تولید و طرز کار آن متفاوت می باشد.

 

عملکرد دیگ بخار

بطورکلی عملکرد و چگونگی تولید بخار و تبدیل انرژی حرارتی و آب به بخار توسط مخازن تحت فشار و مشعل صورت می گیرد. بدین صورت که انرژی حرارتی توسط مشعل تولید می شود. سپس انرژی حرارتی باعث بالا رفت دمای آب شده و این عمل تا زمانی که آب به نقطه جوش برسد ادامه می یابد. رسیدن آب به نقطه جوش باعث بوجودن آمدن بخار می شود. برای درک بهتر از دیگ بخار باید از جزئیات تبدیل شدن آب به بخار اطلاع کامل داشته باشیم تا بتوانید در هنگام کار کرد با آن حداقل عیبی را انجام دهیم. ابتدا باید شرایط آب ورودی را سنجید بدلیل اینکه اگر آب ورودی دارای سختی زیاد باشد باعث خوردگی و روسوب گرفتی می شود. که این دو مورد از عوامل اصلی انفجار دیگ بخار بحساب می آیند. برای جلوگیری از این اتفاق باید شرایط آب مناسب برای ورود به بویلر را مهیا کرد.

برای جلوگیری از رسوب و خوردگی از دستگاه دی اریتو یا زیر آب زنی دیگ بخار استفاده کنید. استفاده از دی اریتور گازهای اکسیژن و دی اکسید کربن را از آب خذف می کند. اگر بازم هم کمی اکسژن در آب بویلر باقی بماند آن را به روش های شیمیایی و استفاده از مواد شیمیایی تصفیه آب از بین میبرند. پس از تکمیل فرآینده آب ورودی بویلر آب توسط پمپ به مخزن بخار تزریق می شود. در بعضی از بویلر ها آب اول به اکونومـایرز وارد می شود. سپس آب به درام بخار بویلر صنعتی وارد می شود.

 

دیگ بخار یا بویلر صنعتی وسیله ای است که انرژی حرارتی را با استفاده از آب به بخار تبدیل میکند. اگر چه این تعریف مختصری از این وسیله پر کاربرد بود بدلیل اینکه مراحل مختلفی باید سپری شود. تا انرژی حرارتی و آب به بخار فشار بالا تبدیل شود و به توان از آن در صنایع مختلف استفاده نمود.

 

چگونگی تولید بخار

پس از وارد شدن آب به مخزن بخار از طریق لوله که قسمت های گوناگون کوره را می سازد. و از آنجای که مشعل در محفظه احتراق قرار دارد. باعث بالا رفتن دمای لوله ها می شود. و آب داخل لوله را به بخار تبدیل می کند. سپس مجددا آب و بخار تولیدی توسط لوله ها به مخزن دیگ بخار ریخته می شود. و در مخزن بوسیله ای جدا کننده آب و بخار از یکدیگر جدا می شوند. بخار جدا شده از آب مجدد بوسیله جداکننده ذرات کوچکی از آب که در بخار تولید شده وجود دارد را از بین میبرد.

سپس آب های بوجود آمده وارد لوله ها می شوند و این رونده ادامه پیدا می کنند بدین ترتیب بخار اشباع تولید می شود. سپس بخار اشباع توسط سوپر هیتر ها و بخار خشک تولید می شود. سوپر هیتر باعث خذف رطوبت های بخار می شود و دمای بخار تولیدی را بالا میبرد.

شکل اصلی بخار این است که هیچ گونه رطوبتی نداشته باشد که به آن سوپرهیت گفته می شود. بسته به نیاز هر صنعت از انواع بخار ( بخار اشباع، بخار مرطوب، بخار خشک و بخار سوپرهیت) تولید شده توسط دیگ بخار استفاده می شود. بخار سوپرهیت معمولا به طرف هدری که بین لوله های موازی وجود دارد قرار میگیرد. که این لوله ها در مجاورت کوره  هستند. در لوله های موازی که مجاور کوره قرار دارد دمای بخار با جذب حرارت افزایش پیدا میکند. از طرفی نرخ انتقال حرارت به اندازه مقدار اولیه بازده زیادی ندارد. سرعت انتقال حرارت بسیار بالا است. بنابراین لوله ها خیلی گرم تر از حالت اولیه است، مواد بکار رفته در ساخت لوله های سوپرهیت در دیگ بخار بطوری است که تحمل حرارت بسیار بالا را داشته باشند.

 

اجزای تشکیل دهنده دیگ بخار صنعتی

  • مشعل

مشعل آغازگر واکنش احتراق درون دیگ بخار است. یک سیستم کنترل وجود دارد که پیام شروع فرآیند تولید گرما را ارسال می‌کند. در مشعل، یک نازل حاوی سوخت وجود دارد که با ایجاد فشار، سوخت را مشتعل کرده و فرآیند احتراق را آغاز می‌کند.

  • محفظه احتراق

محفظه‌های احتراق از چدن ساخته شده‌اند و می‌توانند در عرض چند دقیقه دمایی تا چند صد درجه داشته باشند. این محفظه، سوخت را می‌سوزاند و گرما تولید می‌کند، سپس این گرما به مبدل حرارتی منتقل می‌شود.

  • مبدل حرارتی

که اکونومایزر نیز نامیده می‌شود، وظیفه افزایش راندمان دیگ بخار را بر عهده دارد. مبدل حرارتی قبل از هیتر هوا و در مسیر گاز سوخت قرار می‌گیرد.

  • مخزن بخار (Steam Drum) و مخزن رسوب گیری (Mud Drum)

مخزن بخار، بخار را جمع آوری می‌کند؛ در حالی که مخزن رسوب گیری زیر مخزن بخار قرار گرفته و جامدات را که به صورت دوره‌ای حذف می‌شوند، جمع‌آوری می‌کند.

مشخصات و فاکتور های مهم کیفیت آب مناسب برای بویلر

دیگ بخار، مجموعه‌ای از لوله‌ها و مخازن است که به وسیله آن، به سیال (آب) حرارت داده می‌شود تا در نهایت بخار یا بخار آب تولید شود. تولید حرارت و رساندن سیال درون دیگ بخار به نقطه جوش، نیاز به یک منبع سوخت دارد که این منبع می‌تواند سوخت‌های فسیلی، برق و حتی انرژی هسته‌ای باشد.

آب یا سیال ورودی به دیگ بخار، در ابتدا باید توسط دستگاه تصفیه آب بویلر تصفیه شود تا از آسیب‌رساندن به بویلر یا دیگ بخار جلوگیری شود. ۳ فاکتور مهم باید در آب ورودی کنترل شود، شامل:

 

دیگ بخار یا بویلر صنعتی وسیله ای است که انرژی حرارتی را با استفاده از آب به بخار تبدیل میکند. اگر چه این تعریف مختصری از این وسیله پر کاربرد بود بدلیل اینکه مراحل مختلفی باید سپری شود. تا انرژی حرارتی و آب به بخار فشار بالا تبدیل شود و به توان از آن در صنایع مختلف استفاده نمود.

 

مشکلات ناشی آب تصفیه نشده برای دستگاه بویلر

اگر آب قبل از ورود به دیگ بخار یا بویلر توسط دستگاه تصفیه آب بویلر به استاندارد‌های تعریف شده برای این سیستم نرسد، موجب بروز مشکلات متعدد و جدی‌ در دیگ بخار خواهد شد که باید هزینه‌های زیادی را برای رفع آن‌ها بپردازید.

۱. رسوب‌گذاری و آسیب رساندن به لوله‌ها و قطعات

اگر آهن، منیزیم و آلومینیوم موجود در آب کنترل نشود، این مواد روی قطعات و لوله‌های دیگ بخار یا بویلر رسوب کرده و به تجهیزات و کیفیت فرآیند تولید بخار، آسیب جدی وارد می‌کنند.

مس موجود در آب می‌تواند باعث ته نشین شدن رسوبات شود و کارایی آن‌ها را کاهش دهد، به طوری که شاید لازم باشد برخی از قطعات و لوله‌ها را تعمیر یا تعویض کنید که این کار می‌تواند هزینه زیادی داشته باشد.

سیلیس و کلسیم موجود در آب نسبت به ترکیبات شیمیایی موجود در آب، می‌توانند باعث خوردگی و پوسته پوسته شدن دیواره‌های لوله‌ها و مخازن بویلر شوند.

اگر TDS آب ورودی کنترل نشود، مواد آلی و غیر آلی و همچنین جامدات معلق در آب، روی قطعات و تجهیزات رسوب کرده و باعث آسیب رسانی جدی به آن‌ها می‌شود.

۲. هدر رفت انرژی و سرمایه

رسوب گذاری‌ها و خوردگی‌هایی که در لوله‌ها، مخازن و قطعات دیگ بخار یا بویلر ایجاد می‌شود، علاوه بر اینکه آسیب جدی به قطعات شما وارد می‌کند، موجب هدر رفت انرژی نیز می‌شود. بعد از رسوب‌گذاری علاوه بر هزینه‌ای که باید برای تعمیر یا تعویض قطعات پرداخت شود؛ باید انرژی بیشتری نیز برای حرارت دادن به سیال و مایعات درون دیگ مصرف شود. خوردگی‌ها و رسوب‌گذاری‌ها باعث ایجاد اخلال در عملکرد حرارت‌دهی به آب می‌شود.

۳. کاهش کیفیت بخار تولید شده

دستگاه تصفیه آب بویلر با افزایش کیفیت آب ورودی به دیگ بخار، کیفیت بخار و بخار آب تولید شده را نیز افزایش می‌دهد و می‌توان نهایت استفاده را از میعانات موجود در بخار آب برد.

روش های تصفیه آب بویلر

بطور معمول از سیستم های پیشرفته تصفیه آب صنعتی برای تامین آب خوراک دیگ بخار یا بویلر (Boiler) استفاده می‌شود. وظیفه دستگاه تصفیه آب بویلر حذف ترکیبات و آلاینده‌های موجود در آب، و در نتیجه، محافظت از اجزای واحد دیگ بخار و لوله کشی‌هاست. روش‌های تصفیه آب ورودی به دیگ بخار یا بویلر شامل سه نوع اصلی هستند :

تصفیه آب قبل از ورود به بویلر

در این روش تمامی سه فاکتوری اصلی، PH آب، سختی آب و TDS آب کنترل می‌شود. علاوه بر این موارد از ورود مواد دیگر مانند برخی گازها به بویلر نیز جلوگیری می‌شود. استفاده از تبادل کاتیونی و آنیونی و همچنین اسمز معکوس بهترین روش برای یک خورجی با کیفیت می‌باشد.

تصفیه آب بعد از ورود به بویلر

برای اینکه سطح PH آب و سختی آن در حالت ایده‌آل باشد، بعد از ورود آب به بویلر برای کنترل این عوامل برخی مواد شیمیایی به آب اضافه می‌شوند که کیفیت آن را به حد مطلوب می‌رسانند.

تصفیه آب بویلر به روش بلو دان (Blow Down)

در این روش ناخالصی‌های موجود در آب که در دیگ بخار غلیظ شده‌اند و در قسمت پایین مخازن وجود دارند، با روش بلودان یا مکش خارج می‌شوند. این میزان آلاینده خارج شده به نسبت مواد آلاینده موجود در آب می‌تواند ۱ تا ۲۰ درصد باشد.

 

خرید تصفیه آبRO از آوین گستر البرز

مشتریان محترم در سرتاسر ایران می توانند برای خرید سیستم RO و سایر محصولات آب شیرین کن صنعتی با شماره های درج شده بر روی سایت تماس بگیرند و از مشاوره های کارشناسان آوین گستر البرز بهره مند شوند.

برای جلوگیری از رسوب کلسیم در سیستم تصفیه آب RO چه باید کرد؟

رسوب در سیستم‌ تصفیه آب RO چگونه اتفاق می‌افتد؟

بیشتر آب‌های طبیعی حاوی غلظت بالایی از یون‌های کلسیم، سولفات و بی کربنات هستند. در دستگاه‌های تصفیه آب غشایی که درصد بازیافت یا ریکاوری بالایی انجام می‌دهند، حلالیت بعضی ترکیبات موجود در آب از حد اشباع بیشتر شده که باعث می‌شود این ترکیبات متبلور شده و کریستال‌هایی در سطح غشا تشکیل ‌شود. این ذرات کریستالی وقتی روی سطح ممبران تشکیل می‌شوند منجر به کاهش شار، کاهش کارایی فرایند و افزایش هزینه های عملیاتی می شوند.رسوب تصفیه آب

اگر چاره‌ای برای این مساله اندیشیده نشود خیلی زود و پس از یک دوره زمانی مشخص ظرفیت تولیدی سیستم افت شدیدی می‌کند. البته طول این دوره زمانی با نوع ترکیباتی که در خوراک وجود دارد و میزان اشباع  بودن آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد. بطور مثال برای سیستمی که خوراکش محتوی سولفات کلسیم است پس از ۸ روز و برای سیستم دیگری که محتوای کربنات کلسیم است پس از ۲ روز افت دبی تولیدی مشاهده می‌شود. پس کربنات کلسیم می‌تواند خطر بیشتری برای سیستم تصفیه آب ما داشته باشد.

از نظر اقتصادی بهتر است از تشکیل رسوب جلوگیری شود، حتی اگر تمهیداتی برای شستشوی ممبران‌ها، نظیر عملیات شستشوی CIP در نظر گرفته باشیم! این رسوبات مسیر عبور جریان خوراک از درون المان RO را هم مسدود می‌کند، که تمیز کردن آن را بسیار دشوار و وقت‌گیر می‌کند. همچنین این خطر وجود دارد که به سطح غشا نیز آسیب‌های جبران ناپذیری برساند. رسوب تصفیه آب

 

سه راه حل موثر برای جلوگیری از تشکیل رسوب روی ممبران‌ RO

خوب، حالا که به اهمیت جلوگیری از تشکیل رسوب روی ممبران‌ پی بردیم در ادامه می‌خواهیم در مورد راه حل هایی که برای این منظور داریم، صحبت کنیم:

تزریق اسید و کاهش pH خوراک

اولین روشی که برای جلوگیری از رسوب در سیستم‌های تصفیه آب RO وجود دارد تزریق اسید است که یون‌های کربنات را از بین می‌برد که یکی از واکنش دهنده‌های لازم برای رسوب کربنات کلسیم است. پس همانطور که مشخص است این روش در جلوگیری از رسوب کربنات کلسیم بسیار مؤثر است، اما در جلوگیری از انواع دیگر رسوب تاثیری ندارد. پس ابتدا باید با استفاده از آنالیز آب خوراک مشخص کنیم چه ترکیباتی وجود دارند که می‌توانند باعث تشکیل اسکیلینگ شوند و بر اساس آن روش مناسب را انتخاب کنیم. ولی از مضرات روش اسید زنی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • احتمال ایجاد خوردگی در لوله‌ها و اتصالات
  • هزینه مخزن اسید و تجهیزات نظارتی لازم
  • کاهش pH در جریان تصفیه شده RO

رزین سختی گیر

استفاده از رزین سدیمی یکی از موثرترین روش‌هایی است که برای جلوگیری از رسوب روی سیستم‌های RO استفاده می‌شود. در این سیستم‌ها که به عنوان پیش تصفیه RO استفاده می‌شوند تمرکز روی حذف کاتیون‌های کلسیم و منیزیم است که باز هم از واکنش دهنده‌هایی هستند که باعث تشکیل رسوب می‌شوند. کاری که رزین سدیمی برای ما انجام می‌دهد تبادل یون‌های کلسیم و منیزیم موجود در خوراک با یو‌ن سدیم است. خبر خوب اینکه کارایی سیستم رزین در جلوگیری از تشکیل رسوب بالای ۹۹ درصد است.

 

 

کدام روش‌ برای جلوگیری از رسوب در سیستم تصفیه آب از نظر اقتصادی مقرون به صرفه تر است؟

یکی از مهم‌ترین فاکتور‌هایی که همواره در صنعت مورد توجه است و تصمیم گیری در مورد استفاده یا عدم استفاده از روشی تا حدود بسیار زیادی وابسطه به آن است، بحث آنالیز اقتصادی است. پس قبل از تصمیم گیری در مورد اینکه کدام یک از این سه روش برای سیستم‌ و شرایط ما مناسب تر است، ابتدا باید آنالیز اقتصادی را نیز در مورد آن‌ها انجام دهیم.

  • افزودن اسید به دلیل هزینه اسید ، مخازن و تجهیزات نظارتی مقرون به صرفه نیست. همچنین برای سیستم‌هایی که درصد خلوص بالایی تولید می‌کنند و از رزین‌های میکس بد بعد از RO استفاده می‌شود این روش منجر به بروز مشکلاتی می‌شود که استفاده از آن خیلی توجیه پذیر نیست!
  • در مقایسه با اسید زنی آنتی اسکالانت‌ها نسبتاً ارزان هستند و هیچ هزینه اضافی ندارند. علاوه بر این هیچ ضرری هم برای سیستم‌های پس تصفیه ایجاد نمی‌کنند.
  • مهمترین چالش سیستم‌های رزین نرم کننده آب در مقایسه با اسید یا آنتی اسکالانت، هزینه‌‌ی بالایی است که باید برای تجهیزات آن پرداخت شود. با توجه به اینکه کارایی سیستم‌های رزین تبادل یونی نزدیک به ۱۰۰ درصد است و به همین خاطر هیچ سختی در اب ورودی به RO وجود ندارد، با وجود هزینه‌های عملیاتی بالا، ولی ارزش عملیاتی آن با سیستم‌های آتی اسکالانت قابل رقابت است.

نقش آنتی اسکالانت در تصفیه آب صنعتی|آوین گستر البرز

به دلیل وجود نمک های محلول در آب ورودی به سیستم های تصفیه آب صنعتی به روش اسمز معکوس و یا آب شیرین کن  در ممبرین های اسمز معکوس ، روزنه های میکرونی پلی آمید ممبران دچار گرفتگی شده و به اصطلاح scaling به وجود می آید. از جمله موادی که روی غشا رسوب می کنند، می توان به کربنات کلسیم (CaCO₃)، سولفات کلسیم (CaSO₄)، سولفات باریم (BaSO₄)، و سولفات استرونیوم (SrSO₄) اشاره کرد. رسوبات سیلیکا (SiO₂) و فلوراید کلسیم (CaF) کمتر متداول هستند اما مشکل ساز می باشند. جهت جلوگیری این نمک های محلول بر روی ممبرین به آب ورودی به سیستم RO آنتی اسکالانت Antiscalant  تزریق می شود.

 

آنتی اسکالانت چیست؟

آنتی اسکالانت (Antiscalant) محلولی است که برای جلوگیری از تشکیل رسوب روی ممبران‌های RO به آب خام ورودی به سیستم تصفیه آب صنعتی تزریق می‌شود. این محلول انواع مختلفی دارد که از طریق مکانیسم های متفاوتی از تشکیل این رسوبات جلوگیری می‌کند. معمولا دو مکانیسم مهم عمکلرد آنتی اسکالانت‌ها یکی به تعویق انداختن تشکیل رسوب و دیگری تغییر ساختار کریستالی رسوبات است.

 

آنتی اسکالانت

 

انواع آنتی اسکالانت

در حال حاضر انواع مختلفی از آنتی اسکالانت در بازار موجود است که با توجه به شرایط عملیاتی سیستم تصفیه آب صنعتی می‌توان تهیه و استفاده کرد. در حالت کلی آنتی اسکالانت‌ ها را می‌توان به دو صورت زیر تقسیم بندی کرد:

  • پایه فسفاته: پایه فسفاته از ترکیبات گروه اسید کربوکسیلیک و فسفات تشکیل می‌شود و این نوع ضد رسوب را می‌توان با کیفیت‌ترین محصول در بازار به شمار آورد. ضد رسوب پایه فسفاته تاثیر بسیار عالی و کارکرد قابل قبولی در دستگاه‌های اسمز معکوس دارد و از جمله محصولات صنعتی در این دسته می‌توان به A۱۰۴ و A۱۱۱ اشاره کرد.
  • پایه پلیمری: از آنتی اسکالانت پایه پلیمری در مواردی استفاده می‌شود که آب دریا یا آب‌های بسیار شور مورد نظر است و این نوع ضد رسوب قدرت بالایی در مورد رسوبات کربناته و سولفاته دارد. در نوع پایه پلیمری وزن مولکولی بالا است و از مزایای مهم آن می‌توان به امکان استفاده در مناطق مختلف و امکان جلوگیری از آلاینده‌های بیولوژیکی اشاره کرد.

 

عملکرد آنتی اسکالانت

آنتی اسکالانت ها در دستگاه های آب شیرین کن صنعتی، به آلاینده های موجود در آب می پیوندند و از اتصال و چسبندگی رسوبات به سطح ممبران جلوگیری می کند.

این ماده، آلاینده ها و املاح آب را از داخل ممبران عبور داده و این مواد را همراه پساپ از سیستم RO خارج می کند.

عدم استفاده از انتی اسکالانت آسیب جدی به ممبران های دستگاه RO زده و موجب کاهش دبی خروجی و همچنین بالا رفتن TDS آب می گردد. بنابراین استفاده از آن در دستگاه اسمز معکوس RO جهت افزایش طول عمر ممبران و همچنین افزایش راندمان جریان خروجی، ضروری است.

عملکرد مواد ضد رسوب در ممبران سیستم آب شیرین کن RO به این صورت است که با تاثیر بر عوامل ایجاد کننده رسوب، باعث تاخیر در تشکیل رسوبات طی مدت زمانی که از غشای ممبران عبور می کند می گردد و به این طریق از تشکیل رسوب بر سطح غشای ممبران جلوگیری می کند.

نحوه تزریق آنتی اسکالانت

محل تزریق آنتی در سیستم های آب شیرین کن صنعتی، روش اسمز معکوس RO بعد از فیلتر شنی و کربنی و قبل از فیلتر میکرونی است. در این حالت با تاثیرگذاری آنتی اسکالانت، رسوب کمتری بر روی فیلتر میکرونی ایجاد می شود.

با تزریق آنتی اسکالانت در سیستم آب شیرین کن  RO عمر فیلتر میکرونی و عمر ممبران افزایش یافته و از تشکیل رسوبات در غشای ممبران جلوگیری به عمل می آید.

مقدار آنتی اسکالانت مناسب را بایستی با آب تصفیه شده رقیق نمود و توسط دوزینگ پمپ به داخل سیستم با دوز مشخص تزریق کرد.